پهنه بندی کیفی خاک های سطحی اطراف کارخانه سرب و روی ایرانکوه از دیدگاه زیست‌محیطی

  فعالیت های معدنکاری و کارخانه های فرآوری مواد معدنی یکی از منابع اصلی آلودگی خاک  به فلزات سنگین محسوب می­شوند. در این پژوهش 65 ایستگاه اطراف کارخانه  فرآوری سرب و روی  معدن ایرانکوه  و روستای مجاور آن  نمونه­برداری شد. پس از جدا کردن ذرات زیر63 میکرون و آماده سازی خاک­های سطحی به روش هضم اسیدی، غلظت کل فلزات سرب، روی، آهن، منگنز، مس و کادمیوم اندازه­گیریشد. همچنین میزان مواد آلی و کربنات در خاک­های مورد مطالعه با روش های احتراق خشک تعیین گردید. جهت ارزیابی میزان آلودگی در اطراف کارخانه و روستای مجاور از شاخص­های  قابل اعتماد سنجش آلودگی از قبیل شاخص­های ضریب غنی سازی، انباشت ژئوشیمیایی، درجه آلودگی اصلاح شده و ریسک اکولوژیک استفاده شد. تحلیل آماری داده­ها به کمکآنالیز خوشه­ایو جدول ضریب همبستگی  انجام گرفت.  به علاوه برای پهنه­بندی کیفی توزیع مکانی فلزات در محدوده مورد بررسی از روش کریجینگ معمولی استفاده گردید. خاک­های اطراف کارخانه  به شدت به فلزات سرب، روی و کادمیوم آلوده بودند و در روستای مجاور کارخانه هر چند میزان آلودگی نسبت به محدوده اطراف کارخانه کاهش یافت ولی خاک های سطحی آن همچنان  نسبت به فلزات سرب، روی و کادمیوم آلودگی  داشتند. بر اساس نتایج جدول ضریب همبستگی و آنالیز خوشه­ای، در اطراف کارخانه همبستگی سرب، روی و کادمیوم معنادار و بیش از 5/0 بوده و در یک خوشه قرار گرفتند  و در روستای مجاور  سرب، روی، کادمیوم و کربنات همبستگی در یک خوشه قرارگرفته و همبستگی معنا دار و بالای 5/0 داشتند.